British Oliver No. 15

Vorige week heb ik voor het eerst in lange tijd weer eens een typemachine gekocht. Het betreft dit keer een British Oliver No. 15 met een 60 centimeter lange wagen en serienummer CS15608. Volgens Beeching betekent dit dat de typemachine in 1938 of 1939 uit de fabriek kwam.

Het ontwerp van de Oliver is echter veel ouder. Al in 1896 maakte Oliver de machines No. 1 en No. 2 die in technisch opzicht en ook qua uiterlijk erg veel lijken op de veel jongere No. 15 die nu bij mij thuis staat. Let vooral op de typehamers die als een soort vleugels van bovenaf op het papier neerslaan. Door dit ontwerp kon met veel kracht getypt worden, waardoor de Oliver erg populair werd als kantoormachine voor het typen op carbonpapier. Zo maakte men vroeger makkelijk kopietjes.

De Oliver Typewriter-fabriek produceerde tussen 1896 en 1928 zo´n 1.250.000 typemachines. Ter vergelijk, Underwood en Remington verkochten vóór de Tweede Wereldoorlog elk zo´n 5 miljoen typemachines. Zelfs met een vrij lage (algemeen geaccepteerde) overlevingskans van 1% betekent dit dat er nog zeker zo´n 12.500 Olivers in omloop moeten zijn. Misschien zelfs wel meer, omdat ze er vrij apart uitzien en men ze daarom waarschijnlijk wat minder snel weggooide. Je kunt regelmatig nog vrij goedkope Olivers tegenkomen op de Amerikaanse versie van Ebay.

In Europa zijn ze een stuk zeldzamer, maar ook hier duiken ze toch nog regelmatig op. Dit komt mede doordat de Oliver-fabriek in 1928 werd verplaatst van de VS naar Engeland. Al in 1931 werd de productie van de typische Oliver-met-vleugels stopgezet. Toen enkele jaren later de Tweede Wereldoorlog op het punt stond uit te breken, plaatste de Britse overheid een grote order voor (zelfs voor die tijd) ouderwetse Olivers, die als duurzaam en betrouwbaar bekend stonden. De British Oliver-fabriek stofte de oude machinerie af en produceerde nog enkele tienduizenden Oliver No. 15´s in stemmig gebroken zwart (Beeching, p207). Mijn eigen No. 15 is één van de vele Olivers die als kantoormachine dienst deden in het Britse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog!

Mijn Oliver No. 15 is door een gebroken tandwieltje helaas niet meer functioneel: na elke 4 of 5 slagen schiet de wagen weg. Ik heb gelukkig wél zelf de trekband kunnen maken, met hulp van de youtube-serie “Secrets of the Oliver” en het Yahoo Typewriter Forum.

Misschien dat ik ooit nog een roestige onderdelen-Oliver op de kop kan tikken om het tandwieltje te vervangen. Tot die tijd blijft deze manke oorlogsveteraan werkloos op het bureau staan.

Tot slot nog een filmpje van mijn Oliver:

http://www.youtube.com/watch?v=A_No-HnIijI