The owner of my Blickensderfer

Click on the image to enlarge and read

You can find anything on the web

Polaroid typecast

Click on the picture to enlarge

More informations about new polaroid film: http://the-impossible-project.com/

Typecast

Click on the image to enlarge it.

My Hammond Multiplex sn109720, ca 1915.

ü on a Dutch keyboard layout?

Dutch backspace

Williams Academy uit 1904

Een correctie op mijn vorige post: de Williams Academy komt niet uit 1898, maar uit 1904, of later. Mijn Williams werd op de webpage van Will Davis gebruikt in een collage over de Williams typemachine en, naar nu blijkt, foutief gedateerd in 1898.

Op de typemachine staat het volgende adres gegraveerd: “57 Holborn Viaduct, London, England”:

In een online zoektocht naar advertenties over de Williams kwam ik er achter dat dit adres pas vanaf 1904 als verkoopadres werd gebruikt. Dit was ten tijde van de introductie van de Williams 6. In advertenties tot en met 1904 wordt meestal “104 Newgate Street, London” als adres opgegeven. Het lijkt er daarom op dat de “Williams Typewriter Company for Europe” pas in 1904 naar het Holborn Viaduct is verhuisd. Het kan dus bijna niet anders, of de Williams Academy is in of na 1904 gemaakt.

Let op het verkoopadres voor Londen in onderstaande advertenties uit respectievelijk 1902 voor de Williams 4 en 1904 voor de Williams 6.

1902

1904

Het lijkt mij dat dit betekent dat de Academy, evenals de Junior, een soort instapmodel was. Gelet op de naam denk ik dat de Academy bedoeld was voor studenten. Het model is bijna gelijk aan een Williams 2; alleen de nickelgerande glazen toetsen zijn een kenmerk van de latere modellen 4 en 6. Hoewel, in de Martin Howard collectie staat een hele mooie vroege Williams 1 (met rond toetsenbord) die ook dit soort toetsen heeft.

Misschien leuk om te weten: 57 Holborn Viaduct is ook het adres waar Thomas Edison in 1882 ’s werelds eerste stoomkrachtgedreven elektriciteitscentrale opende. Deze centrale bleef slechts twee jaar in werking. Op een foto uit deze periode is het bedrijf van Edison nog zichtbaar.

Williams 2 Academy

Mijn nieuwste aanwinst, een Williams 2 Academy (sn 16576, bouwjaar ca. 1898), komt rechtstreeks uit de verzameling van Tilman Elster. Deze begin dit jaar overleden topverzamelaar had in zijn huis in Herford (Duitsland) ruim 2 duizend schrijfmachines bij elkaar gehamsterd. Veruit de meeste machines waren nog aanwezig en heb ik even mogen bekijken. De verleiding was groot om meerdere machines te kopen, maar ik kon me inhouden. Uiteindelijk ging alleen de Williams mee terug naar Nederland. Een mooie Imperial B schaf ik vast nog wel een keer aan.

De Williams is niet alleen mooi, hij illustreert ook als geen andere machine de wanhopige zoektocht naar zichtbaar schrift. De meest gangbare schrijfmachines waren eind negentiende eeuw de Remingtons. Deze opvolgers van de Sholes & Glidden waren echter zogenaamde blindschrijvers. Dit hield in dat niet direct zichtbaar was wat men had geschreven. Pas na het optillen van de rol was het beschreven papier te zien. Dat schoot natuurlijk niet echt op.

John Newton Williams onderkende het probleem en besloot er iets aan te doen. In 1891 bracht hij de Williams 1 op de markt. Hiermee kon 1 regel zichtbaar worden geschreven. Om de letters zichtbaar op papier te krijgen had hij een systeem bedacht waarbij hij de type-armen als sprinkhanen op de rol liet springen.

Het ziet er prachtig uit, maar echt handig was het niet. De type-armen hadden zoveel plaats nodig, dat Williams ze zowel voor als achter de rol moest plaatsen om te voorkomen dat ze in elkaar verstrikt raakten. Omdat de letters echter op dezelfde kant van het papier dienen te worden geschreven, moest het papier in een holte binnen de typemachine opgerold worden, dan over de rol gaan en vervolgens in een andere holte verdwijnen. Bij deze ingewikkelde oproloperatie is het onmogelijk het papier niet te kreuken. Zie mijn Youtube-filmpje voor een demonstratie van dit geklungel.

Ik had graag het gezicht van Williams willen zien toen hij voor het eerst een Daugherty (1893) of Underwood (1895) aan het werk zag. Deze machines introduceerden, respectievelijk perfectioneerden het zogenaamde front-strike systeem, waarbij met veel gemak zichtbaar kon worden geschreven. In de hieropvolgende vier decennia werden er vele miljoenen Underwoods verkocht, terwijl de Williams fabriek al in 1909 kon opdoeken. Zelfs mijn Olivetti Valentine uit de jaren zeventig gebruikt dit front-strike systeem nog!

Het oordeel van C.V. Oden in zijn Evolution of the typewriter (1917) was dan ook niet mals:

“The Williams was not fast; it was not a good manifolder; it was not convenient to insert paper; the type were not easily cleaned; and its only redeeming feature was the one line of visible writing.”

Mijn Williams 2 Academy is net als een gewone Williams 2 (1896), maar dan met nickelgerande glazen toetsen in plaats van de gebruikelijke hard rubberen toetsen. Pas met de introductie van de Williams 4 in 1899 werden de nickelglazen toetsen standaard. In de meeste literatuur wordt alleen over de Academy 3 gesproken (Rehr, Etc #25). Deze heeft een brede wagen voor grotere formaten papier. Over de Academy 2 heb ik alleen kunnen vinden dat het een exportmodel was voor de Europese (voornamelijk Engelse) markt. De heer Elster heeft mijn Academy volgens zijn zoon rond 1986 bij veilinghuis Christies in Londen gekocht.

De Williams werd ook in Nederland verkocht. In het historisch krantenarchief vond ik deze advertentie uit 1893. Een jaar later werd de advertentie herhaald, daarna niet meer.

Oliver No. 9

Gebroederlijk naast elkaar, links de Oliver no. 9, rechts de no. 15.

Vrij snel na het publiceren van voorgaande bericht over de British Oliver no. 15, zag ik op marktplaats een roestige Oliver No. 9 te koop staan. Van de Oliver No. 9 zijn er zo´n 449.000 gemaakt en dus kom je ze nog regelmatig tegen voor weinig geld. De nummer 9 die ik nu thuis heb staan, heeft serienummer 606984 en is waarschijnlijk in 1915 of 1916 uit de fabriek in Woodstock, Illinois, (Verenigde Staten) gerold. Op bovenstaande foto is mooi te zien hoeveel de nummer 9 lijkt op de ruim twintig jaar jongere nummer 15.

Maar eerlijk is eerlijk, deze Oliver No. 9 diende vooral als onderdelenmachine voor de mooiere en bijzondere Oliver No. 15. Ik had de wagen al provisorisch aan de trekband vastgemaakt, maar nu heb ik ook het klipje kunnen bevestigen, waarmee de wagen weer makkelijk van de machine kan worden gehaald, zonder dat de spanning van de trekband afgaat. Het klipje is zichtbaar aan de wagen bevestigd tussen het serienummer en de bel op bovenstaande foto en in het midden van onderstaande foto zonder wagen.

De andere voorgenomen reparaties gingen minder voorspoedig. Ik wilde de backspace-toets repareren en het versleten tandwieltje vervangen dat de wagen elke letter een positie naar links doet verplaatsen. Alles bleek echter dermate met elkaar verbonden te zijn, dat dit alleen mogelijk zou zijn door middel van een bijna gehele demontage van de typemachine. En dat ging me te ver. Op onderstaande foto´s zie je zowel het tandwieltje als het backspacemechanisme op beide typemachines. Links de kapotte onderdelen op de No. 15 en rechts de No. 9.

Ten slotte nog wat foto´s van de Oliver No. 9 vóór de demontage, als herinnering.

British Oliver No. 15

Vorige week heb ik voor het eerst in lange tijd weer eens een typemachine gekocht. Het betreft dit keer een British Oliver No. 15 met een 60 centimeter lange wagen en serienummer CS15608. Volgens Beeching betekent dit dat de typemachine in 1938 of 1939 uit de fabriek kwam.

Het ontwerp van de Oliver is echter veel ouder. Al in 1896 maakte Oliver de machines No. 1 en No. 2 die in technisch opzicht en ook qua uiterlijk erg veel lijken op de veel jongere No. 15 die nu bij mij thuis staat. Let vooral op de typehamers die als een soort vleugels van bovenaf op het papier neerslaan. Door dit ontwerp kon met veel kracht getypt worden, waardoor de Oliver erg populair werd als kantoormachine voor het typen op carbonpapier. Zo maakte men vroeger makkelijk kopietjes.

De Oliver Typewriter-fabriek produceerde tussen 1896 en 1928 zo´n 1.250.000 typemachines. Ter vergelijk, Underwood en Remington verkochten vóór de Tweede Wereldoorlog elk zo´n 5 miljoen typemachines. Zelfs met een vrij lage (algemeen geaccepteerde) overlevingskans van 1% betekent dit dat er nog zeker zo´n 12.500 Olivers in omloop moeten zijn. Misschien zelfs wel meer, omdat ze er vrij apart uitzien en men ze daarom waarschijnlijk wat minder snel weggooide. Je kunt regelmatig nog vrij goedkope Olivers tegenkomen op de Amerikaanse versie van Ebay.

In Europa zijn ze een stuk zeldzamer, maar ook hier duiken ze toch nog regelmatig op. Dit komt mede doordat de Oliver-fabriek in 1928 werd verplaatst van de VS naar Engeland. Al in 1931 werd de productie van de typische Oliver-met-vleugels stopgezet. Toen enkele jaren later de Tweede Wereldoorlog op het punt stond uit te breken, plaatste de Britse overheid een grote order voor (zelfs voor die tijd) ouderwetse Olivers, die als duurzaam en betrouwbaar bekend stonden. De British Oliver-fabriek stofte de oude machinerie af en produceerde nog enkele tienduizenden Oliver No. 15´s in stemmig gebroken zwart (Beeching, p207). Mijn eigen No. 15 is één van de vele Olivers die als kantoormachine dienst deden in het Britse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog!

Mijn Oliver No. 15 is door een gebroken tandwieltje helaas niet meer functioneel: na elke 4 of 5 slagen schiet de wagen weg. Ik heb gelukkig wél zelf de trekband kunnen maken, met hulp van de youtube-serie “Secrets of the Oliver” en het Yahoo Typewriter Forum.

Misschien dat ik ooit nog een roestige onderdelen-Oliver op de kop kan tikken om het tandwieltje te vervangen. Tot die tijd blijft deze manke oorlogsveteraan werkloos op het bureau staan.

Tot slot nog een filmpje van mijn Oliver:

http://www.youtube.com/watch?v=A_No-HnIijI

Hermes Ambassador Electric

Ben vandaag op de Encants vlooienmarkt van Barcelona een Hermes Ambassador Electric tegengekomen. Op internet is niet echt veel informatie te vinden over deze typemachine, want hij is nog relatief nieuw en dus niet echt verzamelbaar. Het serienummer is 4.013.710 en komt volgens de online typewriter database uit 1963.

Er zit een rare niet gangbare stekker aan en omdat hij er bovendien uitzag alsof hij een paar jaar in de regen heeft gestaan, lijkt het me geen goed idee hem uit te proberen. Ik heb hem helemaal schoongepoets en voorlopig is het dus slechts een nutteloos pronkstuk voor op het bureau, naast de Olivetti 84. De vraagprijs was trouwens 50 euro en dat heb ik na 1 wegloop actie en 2 schijnbewegingen terug weten te brengen tot 20 euro. Ik ben er nog niet uit of ik hiermee 20 euro te veel heb betaald of dat ik 30 euro heb gewonnen. ;)

Op de fotos kun je zien hoe ie er uitziet na het schoonmaken. Ook heb ik de kap er even afgehaald om binnenin te kunnen kijken. Er zit namelijk een spoel in met zwarte tape. Het lijkt wel iets op cassette-tape. Ik zal eens op het "typewriter Yahoo forum" kijken of iemand weet wat het is en waar het voor diende. Wordt misschien vervolgd...







Edit: Heb de onderplaat er even afgehaald om naar binnen te kijken waar de motor zit. Ik heb er natuurlijk geen verstand van, maar het zag er allemaal verrassend schoon en nieuw uit. Morgen dus maar even een apparaatje halen dat 220v naar 110v kan omzetten en dan zal ik hem eens inpluggen. Ben er nog niet achter waar het plastikken lint voor dient.
Foto´s van binnenin:

Olivetti Valentine (ca 1970)

Gisteren met Manu naar een tweede hands spullen winkel geweest. Daar stonden een paar typemachines tussen de oude televisies en computers; alle typemachines voor 12 euro per stuk. De meeste waren niet zo interessant, maar eentje wel; een Olivetti Valentine! Die heb ik meteen meegenomen de bioscoop in (waar we oorspronkelijk voor kwamen). De Valentine is namelijk echt een design-symbool uit eind jaren 60, begin jaren 70. Voor meer info, klik HIER.

Het serie nummer is 5.229.424, maar ik heb nog niet kunnen vinden met welke exacte fabrieks-datum dit overeen komt.

Remington 17

Hier zie je drie fotos van de Remington 17 die ik laatst van Niek heb gekregen. Hij zag hem bij een kringloopwinkel staan. Het was even uitzoeken hoe ik de kantlijnen kon verplaatsen, maar nu doet alles het ook goed (na in-olieën en schoonmaken natuurlijk). Hoewel de verf op flink wat plaatsen is afgebladderd is ie verder in goede staat; alleen vrij veel gebruikt waarschijnlijk. Ik heb het serie-nummer nog niet kunnen vinden, dus weet niet in welk jaar hij precies is gemaakt, maar het model werd tussen 1939 en 1950 gemaakt. Leuk is verder dat hij een geheel nederlandstalig toetsenbord heeft (zie bovenste foto), met toetsen als "terugtoets" en "hoofdletters". :)

EDIT 1: Na wat aanwijzingen op het typewriter yahoo forum heb ik het serienummer gevonden rechtsachter onder de kar: J902852, wat volgens http://www.db-tw.com/ betekent dat het geen model 17 is, maar een KMC (nieuwe naam voor dezelfde typemachine) uit 1947.

EDIT 2: Nog wat meer weetjes die ik via typemachineverzamelaars van het Yahoo-forum te weten ben gekomen:

• KMC betekent "Keyboard Margin Control" en het verschil met de Model 17 is dat de machine twee extra toetsen heeft waarmee de kantlijnen kunnen worden ingesteld. Dit systeem werd bedacht om met de Royal KMM te kunnen concurreren. KMM betekent: "Keyset Magic Margin".
• Ik heb een preciezere bouwdatum gekregen van iemand die een bron heeft dat "Sheridan" heet (zal wel een boek zijn). Volgens deze bron rolde op 1 juni 1946 serienummer J899842 van de band en op 1 juli 1946 nummer J925465. Het serienummer van mijn KMC is J902852, dus de productiedatum zal zo rond 2 of 3 juni 1946 liggen.
• Een moeilijk zichtbaar handeltje (op de tweede foto enigszins zichtbaar linksbovenaan) wat ogenschijnlijk geen functie heeft, dient om vastgelopen / geblokkeerde hamertjes terug te duwen. Alsof deze machine nog niet genoeg toetsen heeft!
• Ik heb de machine trouwens gewogen en hij weegt precies 15 kilo: loodzwaar dus.
• Het schijnt dat de machine vrij gemakkelijk uit zijn behuizing kan worden gehaald: slechts een enkel schroefje hoeft te worden losgedraaid. Dat maakt het schoonmaken makkelijker, aangezien je nu bijna nergens bij kan. Wordt dus vervolgd...

Olivetti 84

Gisterennacht na het uitgaan hebben we bij thuiskomst om de hoek een typemachine gevonden bij het grof vuil. Het bleek een electrische Olivetti 84 te zijn, in nog best goede staat. Alleen de stekker zit er niet meer bij, en die is van nogal een raar formaat dus ik hoop dat ik iets soortgelijks kan vinden. Hier volgen enkele fotos. Hij was trouwens bijna niet te tillen.

Het serienummer is 4.153.244, wat volgens Wilfred A. Beeching (Century of the Typewriter, 1974) betekent dat ie in 1961 uit de italiaanse fabriek kwam (zie foto van de betreffende pagina):

Voss Model 52

Nieuwste aankoop: een Voss Model 52 uit 1953, serienummer 74254. Meer info hier.